Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (Antalya Olay) – Akdeniz’in en büyük caretta caretta deniz kaplumbağası yuvalama alanı olan Belek kumsalında, nesli tehlike altındaki bu türün yavru çıkışları başladı. Şu ana kadar bölgede 6 bini aşkın yuva oluşurken, 10 Temmuz’dan bu yana 200 yuvadan 5 bini aşkın yavru denizle buluştu.
Antalya’da Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) öncülüğünde, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Belek Turizm Yatırımcıları Birliği’nin (BETUYAB) desteğiyle yürütülen ‘Deniz Kaplumbağalarını Araştırma, İzleme ve Koruma Projesi’, 27 yıldır devam ediyor. 1999 yılından bu yana her yıl 4,5 ay boyunca kumsalda görev yapan EKAD ekibi ve gönüllüler, bu yıl 1 Mayıs itibarıyla çalışmalara başladı. 2025 sezonunda 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece ilk yuvanın oluştuğu kumsallarda, ilk yavru çıkışları da 10 Temmuz’da gerçekleşti. Ekipler, Muratpaşa ilçesindeki Lara kumsalından başlayarak, Aksu ilçesi Kemerağzı-Kundu kumsalları, Serik ilçesi Kadriye-Belek-Boğazkent kumsalları ile Manavgat ilçesi Denizkent ve Kızılot dahil olmak üzere toplamda 65 kilometrelik bir sahada çalışmalarını sürdürüyor.
‘YUVA SAYISI 7 BİNİ BULABİLECEK’
EKAD Başkanı ve Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Ali Fuat Canbolat, “27 yıl önce BETUYAB ile başladığımız maceramız hala devam ediyor. Bu süreçte Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın protokolleriyle iş birliği içerisinde çalışıyoruz. Sadece Belek değil, geçen yıl başlattığımız Lara-Kundu bölgesi ve Manavgat-Kızılot ile toplam 65 kilometrelik sahilde faaliyet gösteriyoruz. Şu ana kadar 6 bin civarında yuvamız mevcut. Bu sayının 7 bini bulması muhtemel” dedi.
YURT DIŞINDAN BİLE GÖNÜLLÜ GELİYOR
65 kilometrelik sahada yürütülen çalışmaların zorluklarına dikkat çeken Dr. Canbolat, “Bu çalışmaları birçok gönüllü ile gerçekleştiriyoruz. Ekiplerimizin başında alanında deneyimli arkadaşlarımız var. Gönüllülerimize teorik ve pratik eğitimler veriyoruz. Şu an Belek kampımızda 30 gönüllü bulunuyor. 2-3 gün önce bu sayı 55 kişiydi. Yurt dışından gelen 30 gönüllümüz var. Kızılot kampında da 25 gönüllü, 16’sı yabancı. Uzun kumsallar ve yoğun yuvalama alanlarında çalışmak büyük bir ekip organizasyonu gerektiriyor” şeklinde konuştu.
5 BİNİ AŞKIN YAVRU DENİZE ULAŞTI
Bu yıl ilk yuvanın mayıs başında oluştuğunu hatırlatan Dr. Canbolat, “Geçen yıl mayıs ayında yoğun yuvalamalar olmuştu. Bu yıl ise yuvalamalar biraz gecikmeli gerçekleşti. Ancak şu anda devam ediyor. İlk yavru çıkışı 10 Temmuz’da gerçekleşti. Şu ana kadar 200 civarında yuvadan yavru çıkışı oldu ve her yuvadan ortalama 50 yavru denize ulaştı. Bu, toplamda 5 bin yavru anlamına geliyor. Ağustos sonuna kadar bu yoğunluğun devam etmesini bekliyoruz. Eylül ortasına kadar ise yavaş yavaş azalacak. Her yıl bölgede 100 binin üzerinde yavru denizle buluşuyor ve bu yıl da 100-150 bin arasında bir rakam bekleniyor” diye ifade etti.
1000 YAVRUDAN 2-3’Ü HAYATTA KALABİLİYOR
100-150 bin yavru sayısının yüksek gibi algılandığını belirten Dr. Canbolat, “Ancak bu sadece karadan denize ulaşan yavru sayısı. Denizde de birçok yavru ölüme maruz kalıyor. Yavru kaplumbağaların en savunmasız olduğu dönem bu. Deniz avcılarının yoğun olduğu alanlarda büyük kayıplar yaşanıyor. 1000 yavrudan yalnızca 2 veya 3’ü ergin birey olabiliyor. 100 bin yavrudan belki 1000’inin hayatta kalması mümkün” dedi.
OTELLERİN IŞIK SORUNU
Caretta yuvalama kumsallarında karşılaşılan en büyük sorunlardan biri olan ‘ışık’ konusunda turizm işletmecileriyle iş birliği yaptıklarını söyleyen Dr. Canbolat, “Otellerde örnek uygulamalar gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bu konuda son aşamaya geldik. Eğer başarılı olursak, uygulamayı yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Çünkü yavrular, ışık kaynağına yöneliyorlar. Bu, turizm tesislerinin bulunduğu her alanda önemli bir sorun. Işık konusu üzerinde yoğunlaşıyoruz ve bu yılki sonuçlarımızı göreceğiz. Başarı sağlarsak, diğer turizm tesislerine de bu uygulamayı yaymayı planlıyoruz” şeklinde konuştu. (Antalya Olay)
