Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (Antalya Olay) – Nesli tehlike altındaki caretta caretta ve chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının izlenmesi amacıyla kullanılan uydu takip cihazları, ilk kez yerli bir firma tarafından üretildi. Türkiye’nin ilk yerli uydu takip cihazı, Antalya’nın Belek bölgesinde bir yetişkin deniz kaplumbağasına takıldı. Firma, bu uydu takip cihazlarının maliyetini karşılayarak önemli bir destek sağlıyor.
Dünyada nesli tehlike altında olan caretta caretta ve chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının en büyük yuvalama alanları, Antalya’nın Lara sahillerinden Manavgat ilçesine kadar uzanan yaklaşık 60 kilometrelik kıyı boyunca Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) ekipleri tarafından denetleniyor. Deniz kaplumbağalarının yuvalama sezonu her yıl mayıs ayında başlamakta ve temmuzdan eylül sonuna kadar devam etmektedir. Türkiye’deki Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Hatay kıyıları, bu türlerin önemli yuvalama kumsallarını oluşturmaktadır.
BİNLERCE YAVRU DENİZLE BULUŞUYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, bu kumsallarda birçok sivil toplum örgütü ve üniversite ile iş birliği yaparak deniz kaplumbağalarının korunması çalışmalarını yürütmektedir. Her yıl gerçekleştirilen bu çalışmalar sonucunda binlerce yavru denizle buluşmaktadır. Bilim insanları, bakanlıklar ve sponsor firmaların desteğiyle nesli tehlike altındaki bu türlerin yaşamlarının izlenmesi için uydu izleme cihazları kullanılmaktadır.
İLK YERLİ CİHAZ DEVREDE
Ülkemizde birçok deniz kaplumbağasına uydu izleme cihazı takılarak bilimsel incelemeler yapılmaktadır. Ancak, bu cihazlar genellikle yurtdışından ithal edilmekte ve her biri 5 bin dolara mal olmaktadır. Türkiye’de, önemli bir uydu ve uzay teknolojileri firması, EKAD ile iş birliği yaparak Türkiye’nin ilk yerli uydu takip cihazını üretmeyi başarmıştır. Cihazın deneme çalışmaları Antalya’dan başlatılmıştır. Firmanın ürettiği bu ilk yerli uydu takip cihazı, Belek’te bir caretta caretta kaplumbağasına takılarak denize salınmıştır.
HACETTEPE TEKNOKENT’TE ÜRETİLİYOR
EKAD Başkanı ve Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Ali Fuat Canbolat, ilk yerli uydu takip cihazının deneme çalışmalarına iki gün önce başladıklarını ifade etti. Canbolat, “Hacettepe Üniversitesi Teknokent’te Uydu ve Uzay Teknolojileri adlı bir firma ile protokol imzaladık. Firmanın hali hazırda uzayda 17 uydusu bulunuyor. ‘Bu uydu izleme cihazını yapabilir misiniz?’ diye sorduk ve olumlu yanıt aldık. İki gün önce denemelerini gerçekleştirdik; yetişkin bir caretta caretta kaplumbağasına yerli uydu takip cihazını takarak denize gönderdik” dedi.
5 BİN DOLAR YERİNE ÜCRETSİZ
Dr. Ali Fuat Canbolat, şu an cihazın deneme aşamasında olduğunu belirterek, “Deneme çalışmaları sonucunda geliştirilmesi gereken noktalar olabilir. İlk deneme sırasında, kaplumbağamızı gönderirken küçük bir tören düzenledik. Başarılı olmamız halinde, 2026 yılında ilgili bakanlıkları ve basını davet ederek, yerli ve milli uydu izleme cihazını tanıtmayı planlıyoruz. Bu cihazlar, tanesi 5 bin dolara mal oluyor. Biz bir sivil toplum örgütü olarak bu maliyeti karşılamakta zorlanıyoruz. Ancak, sponsor firmaların desteği ile bu tür projeleri gerçekleştirebiliyoruz. Yerli ve milli uydu izleme cihazımız üretildiğinde, bize ücretsiz verilecektir. Böylece daha fazla bilimsel veri toplamış olacağız. Bu durum, Türkiye adına da gurur verici bir gelişme” şeklinde konuştu. (Antalya Olay)
