ANTALYA, (Antalya Olay) – Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Ağustos ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’nin (Tarım-GFE) aylık bazda yüzde 1,30 oranında artış gösterdiğini ifade etti. Çandır, “Bu oran, endeksin 2015 yılından itibaren ölçülmeye başlandığı dönemdeki ağustos ayları ortalamasının (1,94) oldukça altında kalmıştır. Böylece son dört aydır artış gösteren aylık girdi fiyatları, ağustos ayında ilk kez düşüş göstermiştir” açıklamasında bulundu.
Ali Çandır, Tarım-GFE’nin ağustos ayında yıllık bazda yüzde 34,09 olarak açıklandığını belirtti. Bu rakamın son on yılın ağustos ayları ortalamasının (33,85) üzerinde olduğunu aktaran Çandır, “Ancak son altı aydır sürekli artış gösteren yıllık girdi fiyatları, ağustos ayında ilk kez düşüş göstermiştir. Ağustos ayı için açıklanan tarımsal girdi fiyat enflasyonu, 10 yıllık ortalamalara göre aylık yüzde 30 altında, yıllık ise yüzde 1 üstünde bir artış göstermiştir” dedi.
Ağustos ayında Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 1,55 ve yıllık yüzde 35,07 artış gözlemlendiğini aktaran Çandır, “Bu rakamlar, ağustos ayları itibarıyla 2023 ve 2022 yıllarından sonraki en yüksek oranlar olmuştur” dedi. Çandır, Tarım-GFE’nin tohumda aylık yüzde 1,70, enerjide yüzde eksi 0,45, gübrede yüzde 3,94, ilaçta yüzde 1,14, veteriner hizmetlerinde yüzde 0,3, yemde yüzde 1,38 ve diğer kalemlerde ise yüzde 3,01 oranında artış yaşandığını belirtti. Yıllık verilere bakıldığında ise tohumda yüzde 32,1, enerjide yüzde 19,11, gübrede yüzde 53,01, ilaçta yüzde 17,41, veteriner hizmetlerinde yüzde 59,79, yemde yüzde 38,27 ve diğer kalemlerde yüzde 39,60 artış kaydedildiğini ifade etti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde eksi 0,37 ve yıllık yüzde 28,51’lik artış yaşandığını sözlerine ekledi.
Ağustos ayında tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 3,45 azaldığını hatırlatan Ali Çandır, “Bu oran, on yıllık ağustos ortalamasının (-0,69) ciddi bir şekilde altında kalmıştır. Yıllık bazda ise yüzde 41,55 ile 10 yıllık ortalamanın (26,3) üzerinde bir artış göstermiştir. Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim genel olarak üretici aleyhine seyretmiştir. Ancak mayıs ve haziran aylarında bu olumsuz eğilim, üretici lehine dönmüştü. Temmuz ve ağustos aylarında ise durum tekrar üretici aleyhine dönmüştür” şeklinde değerlendirmede bulundu.
Ali Çandır, yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğini belirtirken, yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin ağustosta aylık yüzde 1,32 ve yıllık yüzde 28,01 oranında arttığını, yurt içi üretici enflasyonu Yİ-FE’nin ise aylık yüzde 2,48 ve yıllık yüzde 25,16 artış gösterdiğini ifade etti. Çandır, “Üretici seviyesindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 3,52 ve yıllık yüzde 28,66 artmıştı. Bu durum, ağustos ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha düşük seyrettiğini göstermektedir” dedi.
Ağustos ayında üretici kesimindeki enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 2,04 ve yıllık yüzde 32,95 oranında artış gösterdiğini kaydeden Çandır, “Son 20 yıllık ağustos ayı ortalamalarının aylık yüzde 1,07 ve yıllık yüzde 18,96 olduğu göz önüne alındığında, manşet enflasyonun hala ne kadar yüksek seyrettiği daha net anlaşılmaktadır” şeklinde konuştu.
Tüketici gıda enflasyonunun ağustos ayında aylık yüzde 3,02, yıllık yüzde 33,28 arttığına dikkat çeken Çandır, işlenmemiş gıda enflasyonunun ise aylık yüzde 2,02, yıllık yüzde 34,94, yaş meyve sebze enflasyonunun da aylık yüzde 2,25, yıllık yüzde 25,09 oranında artış gösterdiğini belirtti. Çandır, “Tüketici tarafındaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermektedir. Ancak aradaki makas daralmaya başlamıştır. Yıllık olarak yüzde 34,09 düzeyindeki tarımsal girdi maliyet artışına karşılık, yüzde 41,55’lik tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 32,95’lik tüketici fiyat artışı söz konusu olmuştur. Ağustos ayında tarımsal üreticiler, aylık bazda ciddi bir zarara uğrarken, yıllık bazda ise yüzde 7’lik bir lehte durum yaşamıştır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu. (Antalya Olay)
