İrem GÜNEYBAZ/ANTALYA,(DHA) – Akdeniz Üniversitesi’nden (AÜ) Dr. Fahrettin Kayan, 500 kişi üzerinde gerçekleştirdiği Sosyal Medya Bilinci Ölçeği araştırmasıyla, kullanıcıların dijital platformlardaki görünüm kaygısını ve bilinç düzeyini analiz etti. Araştırma, yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir gibi faktörlerin sosyal medya kullanım alışkanlıkları üzerindeki etkilerini ortaya koydu.
Dr. Fahrettin Kayan tarafından yürütülen bu akademik çalışmada, bireylerin sosyal medya platformlarındaki dış görünüşe verdikleri önem, bu mecraları kullanma bilinçleri ve dijital temsilleri üzerine kapsamlı bir analiz yapıldı. ‘Sosyal Medya Bilinci Ölçeği’ başlıklı makale, AÜ İletişim Fakültesi Dergisi’nde yayımlandı. Araştırma kapsamında, 18 yaş üstü aktif sosyal medya kullanıcılarıyla 500’den fazla anket gerçekleştirildi.
‘PAYLAŞIM ÖNCESİ DIŞ GÖRÜNÜM HAZIRLIĞI’
Akademik makalede, sosyal medyanın bireylerin kimlik sunumu, dış görünüş algıları ve psikolojik etkileri üzerine yeni bir ölçme aracının geliştirildiği ifade edildi. Dr. Kayan, kullanıcıların platformları hangi bilinç düzeyinde kullandıkları, paylaşımlarına ne kadar özen gösterdikleri ve filtre ile yapay zeka destekli içeriklerin nasıl psikolojik tepkiler oluşturduğuna dair değerlendirmelerin yapıldığını belirtti. Kayan, “Ölçek geliştirme süreci; sosyal medya kullanım sıklığı, filtre kullanımı, yapay zeka destekli görsel düzenlemeler, paylaşım öncesi dış görünüm hazırlığı, sosyal onay beklentisi ve estetik müdahalelere duyulan ihtiyaç gibi boyutları kapsıyor” dedi.
KADINLAR SOSYAL MEDYADA DAHA AKTİF
Dr. Kayan, kadınların sosyal medya kullanımında daha aktif olduklarını belirterek, “Yaş ilerledikçe sosyal medya kullanımı azalıyor ancak bilinç seviyesi artıyor. Genç kullanıcılar daha uzun süre sosyal medya platformlarında vakit geçirirken, yaş ilerledikçe bu süre kısalıyor. Kadın kullanıcılar, görünüm kaygısı taşıma konusunda daha yoğun bir eğilim sergiliyor. Filtre ve yapay zeka uygulamalarını daha sık kullanıyorlar. Kendilerini sosyal medyada güzel gösterme isteği, erkek kullanıcılara kıyasla daha yüksek” şeklinde konuştu.
‘EĞİTİM SEVİYESİ YÜKSELDİKÇE SOSYAL MEDYA BİLİNCİ ARTIYOR’
Araştırmanın eğitim ve gelir seviyesinin etkilerini de ortaya koyduğunu vurgulayan Dr. Kayan, “Eğitim seviyesi yükseldikçe sosyal medya bilinci artıyor. Üniversite mezunu kullanıcılar, sosyal medyada daha bilinçli davranışlar sergiliyorlar. Filtre kullanımına daha eleştirel yaklaşırken, lise ve ortaöğretim mezunları arasında görünüm kaygısı daha belirgin. Gelir seviyesi düştükçe görünüm kaygısı ve dijital müdahale artış gösteriyor. Düşük gelir grubundaki bireylerin filtreler, görsel düzenleyiciler ve yapay zeka kullanımına yönelme eğilimi daha fazla” dedi.
‘SOSYAL MEDYADA KENDİMİZİ İFADE ETME BİÇİMİMİZ DEĞİŞTİ’
Çalışmayı hazırlarken farklı düzeylerde 500 kişiyle işbirliği yaptıklarını ifade eden Kayan, “Artık insanlar sosyal medyada nasıl göründüğüne, diğerlerinin kendilerini nasıl algıladığına daha fazla önem veriyor. Bu durum, sosyolojik bir dönüşümün göstergesi. Kullanıcılar, kendilerini filtrelerle daha iyi hissetme eğilimindeler. Ancak bu durum kaygı seviyelerini de artırmakta. Bazen estetik müdahalelere yönelme noktasına kadar varabiliyor. Aynaya bakmak yerine, kendi fotoğraflarını çekip görünümünü değerlendiren bir kullanıcı profili ortaya çıkıyor” dedi.
‘FİRMALAR DA BU DÖNÜŞÜMDEN FAYDALANIYOR’
Dr. Fahrettin Kayan, çalışmada yalnızca bireylerin değil, dijital pazarlama yapan firmaların da dikkatini çekebilecek verilere ulaşıldığını belirtti. “Firmalar bu dönüşümden faydalanıyor. Sadece ücretsiz filtreler değil, aynı zamanda ücretli programlar ve dijital estetik araçlar da bu pazarda önemli bir yer tutuyor” ifadelerini kullandı. (DHA)
FOTOĞRAFLI
