Aysu DURSUN/ANTALYA, (DHA) – Akdeniz Üniversitesi’nden (AÜ) Prof. Dr. Zekeriya Karadavut, bayram geleneklerinin zaman içerisinde önemli bir dönüşüm geçirdiğini ifade etti. Karadavut, “Büyük aile yapısından çekirdek aileye geçiş yaşandı. Şehre göç, ekonomik zorluklar ve zaman darlığı, geleneklerimizi değiştirdi. ‘Ah o eski bayramlar’ demek yerine, sahip olduğumuz değerleri modern unsurlarla harmanlayarak yeniden biçimlendirmeliyiz” şeklinde konuştu.
AÜ Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekeriya Karadavut, “bayram” kavramının tarihsel gelişimini ele aldı. ‘Bayram’ teriminin ilk kez 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut’un Divanu Lugati’t-Türk eserinde yer aldığını belirten Karadavut, “Ancak burada bahsedilen bayram, dini bir bayram değil; doğa kültlerine ve mevsimsel döngülere bağlı kutlamalardı. Nevruz ve Hıdırellez gibi geleneksel bayramları içeriyordu” dedi.
Bayramların günümüzde tatil dönemine dönüşmesinin sosyolojik nedenlerini de açıklayan Karadavut, “Toplumlar ve kültürler dinamiktir, durağan değildir. Zamanla büyük aile yapısından çekirdek aileye geçtik. Şehre göç, ekonomik gereklilikler ve zaman yetersizliği gelenekleri farklılaştırdı. Ancak bu durum bir kayıp anlamına gelmiyor. Önemli olan, milli özümüzü koruyarak onu günün şartlarına uygun bir şekilde yeniden üretmektir. Kendi geleneğimizi oluşturmalıyız” ifadelerini kullandı.
‘HER İNSANIN BİR ESKİSİ VAR’
Bayramları geçmişle kıyaslamak yerine, mevcut imkanlarla yeni gelenekler üretmenin önemine dikkat çeken Karadavut, “Dilimizde bir ifade var; ‘Ah o eski bayramlar’. Hepimizin eski bayramlara dair bir özlemi var. Ancak eskiyi takvimle sınırlamamak gerekiyor. Her bireyin kendine ait bir ‘eski’si var. Eski, günümüz insanının çaresizlikler karşısında mitolojik bir sığınak arayışıdır. Eski bayramları özlemek, sadece bizim geçmişe olan özlemimizle alakalıdır. Fakat geleneklerimiz ve kültürlerimiz değişiyor. Zira toplum sürekli evrim geçiriyor” dedi.
Bu değişimlerin her yörede farklılık gösterebileceğini dile getiren Karadavut, “Bu değişimler herkes için aynı olmak zorunda değil. Geleneksel büyük aile yapısının devam ettiği yerlerde bayram kutlamaları, ‘eski’ bayramlar gibi yaşatılmaya devam ediyor” şeklinde konuştu.
‘ÖNEMLİ OLAN HATIRLAMAK’
Geleneklerin dönemin etkisiyle değiştiğini, ancak kökünde aynı kaldığını belirten Karadavut, “Eski bayramları nostaljik bir şekilde anmak yerine, sahip olduğumuz değerleri çağdaş unsurlarla birleştirerek yeniden şekillendirmeliyiz. Kökümüz olduğu sürece çağdaş unsurlarla yeni bir tasarım oluşturabiliriz. Saygımızı sadece el öpmekle değil, başka yollarla da gösterebiliriz. Önemli olan, vermek, hatırlamak ve sevgi ile saygıyı sürdürmektir. Kökümüz olduğu sürece geleneği yaşatmanın birçok yolu bulunmaktadır” dedi. (DHA)
