ANTALYA, (Antalya Olay) – Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı ekim ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.
Çandır, Tarım-GFE’nin ekim ayında aylık yüzde 2,04 olarak belirlendiğini ifade ederek, “Bu oran, endeksin 2015 yılından bu yana ölçülen ekim ayları ortalamasının (2,31) yüzde 15 altında kalmıştır. Böylelikle, son beş aydır artış gösteren girdi fiyatları, ekim ayında ortalama altı bir yükseliş göstermiştir” dedi. Ayrıca, ekim ayında Tarım-GFE’nin yıllık yüzde 33,66 artış kaydettiğini vurgulayan Çandır, “Bu yıllık artış, son on yılın ekim ayları ortalamasının (34,22) altında gerçekleşmiştir. Son yedi ayda, ağustos ayı hariç, yıllık enflasyonda bir artış gözlemlenmiştir. TÜİK’in ekim ayı için açıkladığı tarımsal girdi fiyatları, maliyetleri enflasyonu, on yıllık ekim ayı ortalamalarına göre hem aylık hem de yıllık bazda ortalamanın altında kalmıştır” şeklinde konuştu.
EKİMDE EN YÜKSEK ARTIŞ VETERİNER HİZMETLERİNDE
Ekim ayı Tarım-GFE’nin alt kalemleri incelendiğinde, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 2,12, yıllık ise yüzde 34,79 artış görüldüğünü kaydeden Çandır, “Bu rakamlar, ekim ayları itibarıyla aylık ve yıllık bazda 2022 yılından sonraki en yüksek seviyeleri göstermektedir” dedi. Tarım-GFE’nin alt kalemleri arasında aylık olarak tohumda yüzde 4,71, enerjide yüzde 0,09, gübrede yüzde -0,60, ilaçta yüzde 2,26, veteriner hizmetlerinde yüzde 5,61, yemde yüzde 3,19 ve diğer kalemlerde yüzde 0,51 değişiklikler yaşandığını aktaran Çandır, yıllık bazda ise tohumda yüzde 36,86, enerjide yüzde 22,30, gübrede yüzde 47,39, ilaçta yüzde 18,91, veteriner hizmetlerinde yüzde 64,33, yemde yüzde 35,53 ve diğer kalemlerde ise yüzde 38,69 artış olduğunu belirtti. Ayrıca, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 1,57 ve yıllık yüzde 27,19’luk artış kaydedildiğini sözlerine ekledi.
ÜRETİCİ LEHİNE SEYREDİYOR
TÜİK tarafından açıklanan ekim ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 4 artış gösterdiğini, bu rakamın 10 yıllık ekim ortalamasının (2,56) üzerinde olduğunu belirten Çandır, yıllık bazda ise yüzde 45,40 ile 10 yıllık ortalamanın (25,29) üstünde gerçekleştiğini ifade etti. Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar için son bir yıllık trend genel olarak üretici aleyhine devam etmiştir. Ancak ekim ayında, mayıs, haziran ve eylül aylarında olduğu gibi, üretici lehine bir gelişme yaşanmıştır. Bu dört ay dışında yıllık gerçekleşmeler üretici aleyhine devam etmiştir” dedi.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörü üzerinde dolaylı etkileri olduğunu belirten Çandır, yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin ekim ayında aylık yüzde 0,90 ve yıllık yüzde 28,75 artış gösterdiğini aktardı. Yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylık yüzde 1,63 ve yıllık yüzde 27 artış kaydettiğini söyleyen Çandır, “Üretici düzeyindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 2,87 ve yıllık yüzde 35,73 artış göstermiştir. Bu durum, ekim ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha yüksek seyrettiğini ortaya koymaktadır” diye ekledi.
MANŞET ENFLASYON YÜKSEK
Ekim ayında üretici enflasyonlarına karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 2,55 ve yıllık yüzde 32,87 artış gösterdiğine dikkat çeken Ali Çandır, “Son 20 yıllık ekim ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 2,24 ve yıllıkta yüzde 18,53 olduğunu hatırlarsak, manşet enflasyonun oldukça yüksek seyrettiği anlaşılacaktır” dedi.
MAKAS DARALDI
Çandır, ekim ayında tüketici gıda enflasyonunun aylık yüzde 3,41, yıllık ise yüzde 34,87 arttığını ifade ederken, işlenmemiş gıda enflasyonunun ekim ayında aylık yüzde 4,52 ve yıllık yüzde 34,66 olarak belirlendiğini bildirdi. Yaş meyve sebze enflasyonunun ise aylık yüzde 5,49, yıllık yüzde 35,84 artış gösterdiğini belirtti. Tüketici tarafındaki bu verilerin, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyon seviyesine yakın bir tüketici enflasyonu olduğunu gösterdiğini aktaran Çandır, “Böylece aradaki makas daralmaya başlamıştır. Yıllık olarak yüzde 33,66 düzeyindeki tarımsal girdi maliyet artışına karşılık yüzde 45,40’lık tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 32,87’lik tüketici fiyat artışı söz konusu olmuştur. Ekim ayında tarımsal üreticiler,
