Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (Antalya Olay) – Ukrayna’nın Türk menşeli domates ve salatalık ithalatına yönelik aldığı anti-damping kararı, 2024 yılında 57 milyon dolarlık bir ihracat hacmine sahip olan Antalya’da büyük bir endişe yarattı. Antalya Ticaret Borsası (ATB) tarafından hazırlanan raporda, bu kararın tarımsal üretim, lojistik, paketleme ve soğuk hava depoları gibi birçok alanda zincirleme olumsuz etkiler yaratacağı vurgulandı. Rapor, Antalya’nın ekonomik geleceği için bir stratejik tehdit olarak değerlendirildi.
Ukrayna Ekonomi Bakanlığı, 7 Nisan 2024 tarihinde Türkiye menşeli taze domates ve salatalık ithalatına yönelik bir anti-damping soruşturması başlatarak, 5 yıl süreyle geçerli olacak yeni vergilerin uygulanmasını kararlaştırdı. Bu çerçevede, domates ithalatında ilgili firmalara yüzde 25, diğer firmalara yüzde 26,9; salatalık ithalatında ise ilgili firmalara yüzde 20,1, diğer firmalara yüzde 22,8 oranında vergi uygulanacak. Mevcut yüzde 10 gümrük vergisinin üzerine eklenen bu vergiler, Antalya’da büyük bir endişe kaynağı oldu. ATB yönetimi, ‘Ukrayna’nın anti-damping kararının Antalya tarımsal ihracatı ve ekonomisine etkileri’ başlıklı raporu, ilgili bakanlıklarla görüşülmesi adına Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) iletti.
ANTALYA’NIN EN ÖNEMLİ PAZARLARINDAN BİRİ
Yaş meyve ve sebze sektöründe dünya genelinde nadir görülen bu uygulamanın, özellikle Antalya’yı derinden etkilediğini belirten ATB Başkanı Ali Çandır, “Antalya, yaş meyve sebze ihracatında ülkemizin öncü ili olup, Ukrayna bu ihracatın en önemli pazarlarından birini oluşturmaktadır. Ancak Ukrayna’nın Türk menşeli domates ve salatalık ithalatına karşı aldığı anti-damping kararı, üreticilerimizden ihracatçılarımıza, tarımsal ticaret erbabından Antalya ekonomisine kadar geniş bir kesimi doğrudan olumsuz etkilemektedir. Antalya, Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatında merkezi bir role sahiptir” dedi.
2024 YILINDA 57 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
2024 yılında Türkiye’nin Ukrayna’ya gerçekleştirdiği toplam 80 milyon dolarlık taze domates ve salatalık ihracatının 57 milyon dolarlık kısmının Antalya’dan yapıldığına dikkat çeken Ali Çandır, “Antalya, ülke ihracatının yüzde 72’sini tek başına gerçekleştirmiştir. Domates ihracatında Türkiye’den Ukrayna’ya gönderilen ürünlerin yüzde 68’i, salatalıkta ise yüzde 84’ü Antalya kaynaklıdır. Antalya’nın ihraç ettiği domateslerin dörtte biri Ukrayna’ya satılmıştır. Bu rakamlar, alınan kararın Antalya için hayati öneme sahip bir pazar kaybı anlamına geldiğini açıkça ortaya koymaktadır” ifadelerini kullandı.
SEKTÖRDE ZİNCİRLEME OLUMSUZ ETKİLER
Kararın etkilerinin çok yönlü olacağını söyleyen Çandır, “İhracatımız bakımından önemli pazar kaybı yaşanacak, iç piyasada arz fazlası oluşacak ve fiyatlar düşecektir. Bu durum, gelirlerin azalmasına ve istihdamın riske girmesine yol açacaktır. Antalya ekonomisi açısından ise tarımsal üretimden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar geniş bir alanda zincirleme olumsuz etkiler yaratacaktır” şeklinde konuştu.
DİPLOMATİK TEMAS VE ACİL DESTEK PROGRAMI
Alınması gereken önlemlerin hem kısa hem de uzun vadeli olması gerektiğini ifade eden Çandır, “Öncelikle Ukrayna ile diplomatik temaslarda bulunulmalı, Serbest Ticaret Anlaşması’nın ruhuna aykırı bu karar gündeme getirilmelidir. Dünya Ticaret Örgütü nezdinde hukuki girişimler değerlendirilmelidir. Aynı zamanda ihracatçıların yeni pazarlara yönelmesi için ilave destekler sunulmalı; Orta Asya, Körfez ülkeleri ve Doğu Avrupa başta olmak üzere alternatif pazarlar geliştirilmelidir. Almanya ve AB ülkelerinde mevcut pazarların derinleştirilmesi de önem taşımaktadır. Üretici ve ihracatçılar için acil destek programları devreye alınmalı, anti-damping vergilerinden doğan kayıpların telafisi için mali destekler, lojistik ve navlun teşvikleri sağlanmalıdır” dedi.
BU KARAR STRATEJİK BİR TEHDİT
Ukrayna’nın aldığı anti-damping kararının, kısa vadede üreticilere, ihracatçılara ve Antalya ekonomisine ciddi zarar vereceğini belirten ATB Başkanı Çandır, “Antalya’nın domates ve salatalık ihracatındaki yüzde 72’lik payı dikkate alındığında bu kararın kentimiz için stratejik bir tehdit olduğu açıktır. Antalya’nın tarımsal ihracat gücünü koruması ve geliştirmesi için acil destek önlemlerinin alınması hayati öneme sahiptir. Kentimizin ve ülkemizin Ukrayna’ya tarımsal ihracatının 2020-2024 dönemindeki seyri oldukça tutarlı ve istikrarlı bir yükseliş göstermiştir. Hem miktarda hem tutarda sürekli artış yaşanmıştır” ifadelerini kullandı.
UKRAYNA PAZARINI YOK EDİCİ BİR DUVAR
