TÜİK, 2024 yılına dair KOBİ istatistiklerini kamuoyuna duyurdu. Verilere göre, KOBİ’ler, toplam girişim sayısının yüzde 99,6’sını oluşturmakta. İstihdamda ise KOBİ’lerin payı yüzde 68,5, personel maliyetinde yüzde 43,5, cironun yüzde 44,1’ini, üretim değerinin yüzde 39,8’ini ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 41,2’sini temsil ediyor.
KOBİ’LERİN FAALİYET GÖSTERDİĞİ SEKTÖRLER
2024 yılı itibarıyla ekonomik faaliyetlerin sınıflandırmasına göre KOBİ’lerin; yüzde 35,1’i toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe faaliyet göstermekte. Ulaştırma ve depolama sektöründe yüzde 15,3, imalat sanayiinde ise yüzde 12,1 oranında KOBİ bulunuyor. İmalat sanayiinde çalışan KOBİ’lerin istihdamı, toplam KOBİ istihdamının yüzde 25,4’ünü, personel maliyeti yüzde 33,5’ini, ciroda ise yüzde 25,5’ini temsil ediyor. 2015 yılında KOBİ girişimleri için çalışan başına ortalama katma değer 26 bin TL iken, 2024’te bu rakam 479 bin TL’ye ulaştı. KOBİ grupları arasında 2015 ve 2024 yıllarında en yüksek çalışan başına katma değer, orta ölçekli girişimlerde sırasıyla 46 bin TL ve 969 bin TL olarak belirlendi. Küçük ölçekli girişimlerde bu rakamlar 31 bin TL ve 558 bin TL, mikro ölçekli girişimlerde ise 12 bin TL ve 175 bin TL olarak kaydedildi.
PERSONEL MALİYETLERİ ARTIŞ GÖSTERDİ
2015 yılında KOBİ girişimleri için çalışan başına ortalama personel maliyeti 17 bin TL iken, 2024 yılında bu rakam 253 bin TL’ye yükseldi. KOBİ grupları arasında 2015 ve 2024 yılları için en yüksek personel maliyeti, orta ölçekli girişimlerde sırasıyla 27 bin TL ve 439 bin TL olarak tespit edildi. Küçük ölçekli girişimlerde bu değerler 20 bin TL ve 310 bin TL, mikro ölçekli girişimlerde ise 8 bin TL ve 121 bin TL olarak gerçekleşti.
TEKNOLOJİ DÜZEYLERİNE GÖRE ÜRETİM
İmalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’ler, teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, yüzde 54,8’i düşük teknoloji sınıfında üretim yapıyor. Büyük ölçekli girişimlerde bu oran yüzde 41,5 olarak kaydedildi. Mikro ölçekli girişimlerin yüzde 56,2’si düşük teknoloji sınıfında, yüzde 32,1’i orta-düşük teknoloji, yüzde 11’i orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,7’si yüksek teknoloji sınıfında üretim gerçekleştiriyor. Küçük ölçekli girişimlerde ise bu oranlar sırasıyla yüzde 48,3, yüzde 32,7, yüzde 17,9 ve yüzde 1,1. Orta ölçekli girişimlerde ise yüzde 47,7, yüzde 31, yüzde 19,8 ve yüzde 1,5 olarak belirlendi.
DOĞUM ORANLARI ARTTI
2023 yılında doğan KOBİ girişim sayısının, o yılki aktif KOBİ girişim sayısına oranı yüzde 15,3 olarak belirlenirken, 2024 yılında bu oran yüzde 15,9’a yükseldi. 2023 yılında doğan KOBİ girişimlerinin istihdamı, 2023 yılındaki aktif KOBİ’lerin toplam istihdamı içindeki payı yüzde 6,9 iken, 2024 yılında bu oran yüzde 7 oldu. En yüksek doğum oranı, mikro ölçekli girişimlerde yüzde 17,3 olarak kaydedilirken, bunu sırasıyla yüzde 4,7 ile küçük ölçekli ve yüzde 4,2 ile orta ölçekli girişimler izledi. Doğan girişimlerin istihdam içindeki oranlarında ise en yüksek pay yüzde 12,4 ile mikro ölçekli girişimlere ait oldu.
KOBİ’LERİN İHRACAT PERFORMANSI
2024 yılı itibarıyla toplam ihracatın yüzde 29,6’sı, ithalatın ise yüzde 15,9’u KOBİ’ler tarafından gerçekleştirildi. Mikro ölçekli girişimlerin toplam ihracattaki payı yüzde 2,4, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 10,7, orta ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 16,5 olarak belirlendi. Büyük ölçekli girişimlerin ihracattaki payı ise yüzde 70,4 oldu. KOBİ’lerin ihracatının yüzde 59,4’ü ticaret sektöründe, yüzde 34,3’ü ise imalat sanayi sektöründe gerçekleştirildi. 2024 yılı toplam ithalatında mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 0,9, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 5,2, orta ölçekli girişimlerin payı da yüzde 9,8 olarak kaydedildi. Büyük ölçekli girişimlerin ithalat payı ise yüzde 84,1 olarak tespit edildi. KOBİ’lerin 2015 yılında 49 milyar dolar olan ihracat değeri, 2024 yılında 76 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2015 yılında 36 milyar dolar olan değer, 2024 yılında 51 milyar dolara ulaştı.
