ANTALYA, (Antalya Olay) – Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Nörolojisi Bölümü’nden Uzm. Dr. Filiz Mıhçı, otizmin altı önemli belirtisi olduğunu ve erken tanı ile eğitimin, otizmli çocukların geleceğini köklü bir şekilde etkileyebileceğini vurguladı.
16-23 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilen Otizm Farkındalık Haftası dolayısıyla bilgiler paylaşan Dr. Mıhçı, otizm spektrum bozukluğunun doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk üç yılında kendini gösteren bir nörogelişimsel durum olduğunu ifade etti. Son yıllarda tanı alma yaşının düştüğüne ve tanı kriterlerinin genişlediğine dikkat çeken Mıhçı, “Her 36 çocuktan birine otizm tanısı konulmaktadır. Otizm, doğru yaklaşım ve düzenli takip ile yönetilebilir. Çocuk nörolojisi uzmanları, çocukların gelişimsel değerlendirmelerini yapmalı, eşlik eden nörolojik durumları tarayarak tedavilerini düzenlemelidir. Ayrıca aileler uygun eğitim programlarına yönlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki otizm bir hastalık değil, farklı bir beyin kablolamasıdır ve bu kabloların yeniden düzenlenmesi için en kritik dönem 1-4 yaş aralığıdır. Bu yaşlarda beynin plastisitesi oldukça yüksektir; doğru eğitimle birçok çocuk konuşmayı, göz teması kurmayı ve sosyal etkileşimi öğrenebilir.” dedi.
ÇOCUĞUNUZU GÖZLEMLEYİN, BELİRTİLERİ FARK EDİN
Otizm Spektrum Bozukluğu’nun, iletişimde zorluklarla kendini gösterdiğini belirten Mıhçı, “Belirtiler genellikle yaşamın ilk 12-24 ayında gözlemlenebilir. Aşağıdaki sorulardan ikisi veya daha fazlasına ‘hayır’ cevabı veriyorsanız, bir çocuk nöroloji ya da çocuk psikiyatrisi uzmanına başvurmalısınız. Gecikmeler, bir çocuğun hayatını değiştirebilir.” şeklinde uyarıda bulundu.
Mıhçı, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken soruları şöyle sıraladı: “1. Çocuğunuz 12 aylıkken gülümsediğinizde gülümsüyor mu? 2. İsmini söylediğinizde dönüp bakıyor mu? 3. Parmağınızla bir şeyi gösterdiğinizde o da o yöne bakıyor mu? 4. 18 aylıkken en az 6-10 kelime konuşabiliyor mu? 5. Oyuncak arabayı tekerleğinden tutup sürekli çevirmek yerine sürmeye çalışıyor mu? 6. Parmak ucunda yürüyüp, sürekli aynı beden hareketlerini tekrarlıyor mu?”
ÇOCUĞUN YETENEK VE İHTİYAÇLARINA GÖRE TEDAVİ
Küçük yaşlarda uygulanan yoğun eğitim programları ve davranış terapilerinin çocukların sosyal ve iş becerilerini geliştirdiğini dile getiren Mıhçı, “Bu yöntemler, işlevselliği artırır, belirtilerin şiddetini ve uyumsuz davranışları azaltır. Aile desteğiyle birlikte, erken yaşta çocuğun yeteneklerine ve ihtiyaçlarına uygun özel eğitim programları hazırlanması ve uzman kişilerce uygulanması günümüzde en etkili tedavi yöntemleri arasında yer alıyor. Bu süreç, özel eğitim ve ekip çalışmasını gerektirir ve ekipte çocuğun doktoru, özel eğitimcisi, konuşma uzmanı, çocuk psikiyatri ve çocuk nöroloğu bulunmalıdır. Uygulanacak ilaç tedavileri ise otizme eşlik eden sorunları azaltmaya yönelik olacaktır.” açıklamasında bulundu.
ERKEN TANININ ÖNEMİ
Erkek çocuklarda daha sık görülen otizmin, nörogelişimsel bir durum olarak tanımlandığını ve toplumda görülme sıklığının giderek arttığını belirten Mıhçı, şu bilgileri paylaştı:
“Günümüzde her 36 çocuktan biri otizm tanısı alıyor. Erken teşhis, çocukların gelişimi için son derece önemlidir. İdeal olarak 18-24 ay arasında tanı alan ve yoğun özel eğitim ile davranış terapisi gören çocukların yüzde 50’sinden fazlasında belirgin bir düzelme sağlanabiliyor. Otizmli bir çocuk 2 yaşında haftada 40 saat eğitim alırsa, 5 yaşında normal anaokuluna gidebilme ihtimali yüzde 60’ın üzerine çıkabiliyor. Bununla birlikte, terapilerin 5 yaşında başlaması durumunda bu oran yüzde 5’in altına düşebiliyor. Bu nedenle erken tanı ve eğitim, otizmli bir çocuğun geleceğini önemli ölçüde etkileyebiliyor.”
