ANTALYA, (DHA) – Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Mart ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Çandır, Mart ayında Tarım-GFE’nin aylık yüzde 1,80, yıllık ise yüzde 29,73 olarak belirlendiğini ifade etti. “Bu rakam, endeksin ilk ölçümlere başladığı 2015 yılından bu yana Mart ayları ortalamasının (2,07) oldukça altında bir artış olarak kaydedilmiştir. Ocak ve Şubat aylarından sonra yeniden bir düşüş yaşanmıştır” dedi.
Çandır, tarımsal girdi maliyetlerinin Mart ayında aylık ve yıllık olarak ortalamanın altında arttığını belirtti. Yıllık rakamın, son 10 yılın Mart ayları ortalamasının (31,86) iki puan altında kaldığını vurguladı. Bu durum, Mart ayında tarımsal girdi maliyetlerinin hem aylık hem de yıllık bazda ortalamanın altında bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor.
EN ÇOK ARTIŞ YİNE VETERİNERLİK HİZMETİNDE
Mart ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerini inceleyen Başkan Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylık bazda yüzde 2,08, yıllık bazda ise yüzde 29,10 arttığını aktardı. “2024 yılından daha düşük veriler söz konusu” diyen Çandır, tohumda aylık yüzde 2,67, enerji fiyatlarında yüzde -1,17, gübrede yüzde 1,23, ilaçta yüzde 1,90 ve veteriner hizmetlerinde yüzde 4,31 artış yaşandığını belirtti. Yıllık bazda ise tohumda yüzde 41,55, enerjide yüzde 16,46, gübrede yüzde 28,53, ilaçta yüzde 19,52, veteriner hizmetlerinde yüzde 55,87, yemde yüzde 29,05 ve diğer kalemlerde ise yüzde 43,54’lük artışlar gözlemlendi.
Çandır, tarımsal yatırımlara katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylıkta yüzde 0,15, yıllıkta ise yüzde 33,53 oranında arttığını ifade etti. Tarım-GFE alt kalemlerindeki değişimlerin, geçen yıl eylül ayından itibaren düşüş eğilimi gösterdiğini ve Mart ayında ortalamanın altında bir artışla kaydedildiğini vurguladı.
TÜİK’in açıkladığı Mart ayı Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) ise aylık yüzde 6,91, yıllık ise yüzde 31,54 artış gösterdi. Çandır, bu durumun tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilimin genel olarak üretici aleyhine olduğunu, ancak Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu durumun üretici lehine döndüğünü hatırlattı. Mart ayında ise üretici için yeniden olumlu bir seyir sergilendiğini kaydetti.
ÜRETİCİ AVANTAJLI KONUMA GELDİ
Tarım girdi maliyetlerinin üretici fiyatları artışından düşük seviyelerde seyrettiğini belirten Çandır, “Mart ayında üretici girdi maliyetleri açısından avantajlı bir konuma geldi. Hem aylık hem de yıllık bazda üretici fiyatlarının tarımsal girdi fiyatlarından nispeten yüksek olması, sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır” dedi.
Yurt dışı üretici enflasyonunun (YD-ÜFE) Mart ayında aylık yüzde 4,06, yıllık ise yüzde 19,34 arttığını belirten Çandır, yurt içi üretici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) da aylık yüzde 1,88, yıllık yüzde 23,50 oranında yükseldiğini ifade etti. Gıda kaleminin üretici düzeyindeki artışının ise aylık yüzde 2,31, yıllık da yüzde 29,79 olduğuna dikkat çekti. Bu durum, Mart ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha yüksek seyrettiğini göstermektedir.
MANŞET ENFLASYON YÜKSEK
Mart ayında üretici kesimindeki enflasyonlara karşılık, tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 2,46, yıllık ise yüzde 38,10 oranında artış gösterdi. Çandır, son 20 yıllık Mart ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 1,17 ve yıllıkta yüzde 17,41 olduğunu hatırlatarak, manşet enflasyonun hala yüksek seyrettiğini vurguladı.
Ali Çandır, Mart ayında tüketici gıda enflasyonunun aylık yüzde 4,94, yıllık ise yüzde 37,12 arttığını belirtti. İşlenmemiş gıda enflasyonunun Mart ayında aylık yüzde 10,17, yıllık ise yüzde 39,57 düzeyinde kaydedildiğini, yaş meyve sebze enflasyonunun ise aylık yüzde 16,03, yıllıkda 62,46 artış gösterdiğini hatırlattı. Tüketici tarafındaki bu veriler, üreticilerin karşılaştığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu ortaya koymaktadır.
