İrem BAŞDAŞ – Adem AKALAN/ ANTALYA, (Antalya Olay) – Akdeniz Üniversitesi’nden (AÜ) Prof. Dr. Hüseyin Çetin, İstanbul’da 2’si çocuk 4 bireyin zehirlenerek hayatını kaybetmesinin arka planında, “Bu zehirlenme, tablet formunda bulunan alüminyum fosfitin neme temas ettiğinde fosfin adı verilen son derece zehirli bir gazın yayılması sonucunda olmuştur” açıklamasında bulundu.
Alüminyum fosfite ulaşımın oldukça kolay olduğunu belirten ilaçlama şirketi sahibi Uğur Çetin, “Bakkalda bile satıyorlar. Bir köye gidin, ‘ambar hapı’ deyin, veriyorlar. Bunun reçeteyle satılması lazım. Bu zehirli bir madde. Bilen, bilmeyen bunu satıyor. Kutusunu açtığınızda havanın nemiyle reaksiyona giren bir ilaç” ifadelerini kullandı.
Almanya’dan 9 Kasım’da tatile gelen Çiğdem Böcek ve çocukları Kadir Muhammet (6) ile Masal (3), bir otele yerleştikten kısa bir süre sonra mide bulantısı ve kusma şikayetiyle hastaneye kaldırıldı. Anne ve iki çocuğu yaşamını yitirirken, entübe edilen baba Servet Böcek de 17 Kasım’da hayatını kaybetti. Ailenin ölümüne ilişkin hazırlanan ön otopsi raporunda, ‘oteldeki ortama bağlı kimyasal zehirlenme’ olasılığı öne çıkarıldı. Otelde ilaçlama yapan şüphelinin herhangi bir eğitim ya da sertifikaya sahip olmadan zirai ilaç kullandığı tespit edildi. Zirai ilaçların insan yoğunluğunun bulunduğu kapalı alanlarda kullanımının yasak olduğu ve bu tür kimyasalların yalnızca sertifikalı uzmanlar tarafından uygulanması gerektiği vurgulandı.
‘BAZI FİRMALAR, HIZLI SONUÇ ALMAK İÇİN TARIM ZEHRİ KULLANIYOR’
Prof. Dr. Hüseyin Çetin, Türkiye genelinde oteller, konutlar ve huzurevleri gibi yaşam alanlarında düzenli ilaçlama yapıldığını belirtti. Ancak, bu alanlarda tarım ilacı kullanımının yasak olduğunu vurguladı. “Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılan ürünlerin kullanılması zorunludur. Bu nedenle bazı firmalar, hızlı sonuç almak amacıyla tarım zehri kullanıyor. Eğitimlerde bunun yasak olduğu açıkça belirtilir ve uygunsuz uygulama yapan firmaların yetkileri iptal edilir” dedi.
‘FOSFİN KOKUSUZDUR, DUVARLARDAN BİLE SIZABİLİR’
Prof. Dr. Çetin, alüminyum fosfitin çözünmesiyle ortaya çıkan fosfin gazının kokusuz olduğunu ve fark edilmesinin zor olduğunu belirtti. “Duvar çatlaklarından, lavabo giderlerinden kolayca diğer odalara sızabilir. Bu kimyasalları yalnızca özel fumigasyon eğitimi almış kişiler kullanabilir. Bu zehirlenme, tablet formunda bulunan alüminyum fosfitin neme temas ettiğinde fosfin gazının yayılması sonucunda olmuştur” dedi.
‘TAHTAKURUSU KOLAYCA TAŞINABİLİYOR’
Sağlık Bakanlığı onaylı ilaçların kullanılması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Çetin, “Özellikle oteller ve hastanelerde insan sirkülasyonunun yüksek olması nedeniyle tahtakurusu kolayca taşınabiliyor. Temizlik ve eğitim eksikliği, tahtakurusunun hızlı bir şekilde yayılmasına yol açarak büyük kontaminasyonlara neden olabilir” şeklinde uyarıda bulundu.
‘EVE ASLA TARIM ZEHRİ SOKULMAMALI’
Prof. Dr. Hüseyin Çetin, “Sağlık Bakanlığı ruhsatlı ürünlerle yürütülen ilaçlama işlemleri sorunu kontrol altına alabilir. Ancak toplumda yaygın olan entomofobi, yani böcek korkusu nedeniyle insanlar sorunlarının hızla çözülmesini istemekte, firmalarda ticari kaygılarla yanlış uygulamalara yönelebilmektedir. İlaçlama sırasında evde açıkta gıda bırakılmamalı. Çocuklar ve yaşlılar ortamda bulunmamalıdır. İşlem sonrası en az 45 dakika ila 1 saat havalandırma yapılmalıdır. En önemlisi, eve asla tarım zehri sokulmamalıdır” dedi.
‘EN BÜYÜK HATA, OTELİN İLAÇLAMA SONRASI KAPATILMAMASI’
Antalya’da ilaçlama şirketi sahibi Uğur Çetin, İstanbul’da meydana gelen olayın en büyük hatasının otelin ilaçlama öncesinde tahliye edilmemesi olduğunu ifade etti. “Komple oteli tahliye edip, koruma altına alacaklardı. Bu şekilde ilaçlayıp, havalandırmasını yapacaklardı” dedi.
‘ALÜMİNYUM FOSFİTİN YOK OLMA SÜRESİ EN AZ 32 SAATTİR’
Uğur Çetin, alüminyum fosfitin hava sıcaklığı ve neme göre çözündüğünü belirterek, “16 derecenin altında ilacın reaksiyonu yoktur. 16 derecenin üzerine çıktığında atılan tabletler yaklaşık 3 saat içinde açılmaya başlar
