Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (Antalya Olay) – Antalya’da 27 yıldır nesli tehlike altında olan deniz kaplumbağalarını koruma çalışmaları yürüten Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD), sorumluluğundaki 65 kilometrelik kumsallarda bu yıl 5 bin 743 yuva tespit etti. Denize ulaşan yavru sayısı ise 232 bin 500 olarak kaydedildi. EKAD Başkanı Dr. Ali Fuat Canbolat, “İnsanlar bu rakamları duyunca ‘vay be’ gibi tepki veriyor ama 232 bin 500 yavrudan sadece 500 civarında deniz kaplumbağası erişkinliğe ulaşabilir” diye belirtti.
Türkiye’nin Akdeniz kıyıları, Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) nesli tehlike altında bulunan caretta carettaların en büyük yuvalama alanlarını barındırıyor. Antalya’nın Serik ilçesinde yer alan 65 kilometrelik Belek kumsalları, batıda Kadriye, Kundu ve Lara, doğuda ise Boğazkent, Denizkent ve Kızılot kumsallarıyla birlikte hem Türkiye’de hem de tüm Akdeniz bölgesinde en büyük yuvalama alanı özelliğine sahip.
EKAD Başkanı Dr. Ali Fuat Canbolat ve gönüllü ekipler, 1999 yılında başlatılan ‘Deniz Kaplumbağalarını Araştırma, İzleme ve Koruma Projesi’ kapsamında, her yıl mayıs-ekim ayları arasında 04.00-11.00 saatleri arasında sahillerde yürüyerek yuva ve yavru çıkış kaydı yapıyor. Bölge halkı, otel çalışanları ve turistler için eğitim ve farkındalık çalışmaları da gerçekleştiren ekipler, nesli kritik seviyede tehlike altında bulunan deniz kaplumbağalarının korunması için yoğun bir çaba sarf ediyor.
’27 YIL KOLAY BİR RAKAM DEĞİL’
Belek kumsalında 27 yılı geride bıraktıklarını, Kızılot’ta beşinci ve Lara-Kundu bölgesinde ise ikinci yılı tamamladıklarını vurgulayan Dr. Canbolat, “Tüm bu sahillerde günlük olarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 27 yıl kolay bir rakam gibi görünüyor ama sürekli bir bölgede çalışmak hiç de kolay değil. Burada en büyük destekçimiz devlettir. Bakanlıklarımızla birlikte çalışıyoruz. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ve Kültür ve Turizm Bakanlığımız artık devrede. Bu destekler bizim için oldukça değerli” şeklinde konuştu.
BAKANLIKLAR, BETUYAB VE ÖZEL SEKTÖR DESTEKLİ
Dr. Canbolat, EKAD’ın her yıl Belek Turizm Yatırımcıları Ortak Girişimi (BETUYAB) yerleşkesinde kamp kurarak, tüm gönüllülerin burada konakladığını belirtti. “Burada 40-50 gönüllünün masrafları, konaklaması, ulaşımı ve iaşesi var. Sonuç olarak sponsorlarla bu süreci yürütüyoruz. Devlet desteği olmadan bu çalışmalar mümkün değil. Özel kuruluşlar, devlet ve sivil toplum örgütleri ile üniversitelerle birlikte bu projeyi sürdürebiliyoruz. BETUYAB bizim için vazgeçilmez bir destekçi, çünkü burada her türlü lojistik desteği sağlayan kuruluş” diye ekledi.
Lara-Kundu’dan başlayıp Kızılot’a kadar uzanan 65 kilometrelik alanda çalışmalarını sürdüren Dr. Canbolat, 2025 yaz döneminin ekim ayında sona ereceğini belirtti. Bu sezon Belek’te 3 bin 200 yuvadan 130 bin yavru, Kızılot’ta 2 bin 130 yuvadan 86 bin yavru ve Kundu-Lara bölgesinde 413 yuvadan 16 bin 500 yavrunun denize ulaştığını açıkladı. EKAD ekipleri, bu yıl toplamda 5 bin 743 yuvadan denize ulaşan yavru sayısının 232 bin 500 olarak kaydedildiğini ifade etti.
ÇOĞUNLUĞU ÖLÜYOR
250 bine yakın yavru deniz kaplumbağasının denize ulaştığını öğrenen insanların genellikle “vay be” gibi şaşkınlık tepkisi verdiğini dile getiren Dr. Canbolat, “Ancak bu yavruların çoğu ergin olmuyor. 1000 yavrudan en fazla 2 ya da 3’ü erişkinliğe ulaşabiliyor. Bu nedenle çok fazla yavru denize ulaştı düşüncesi yanıltıcı olabilir. Karasal ortamda neler olduğunu biliyoruz, ancak deniz ortamındaki kayıplar hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz. Bu yıl 232 bin 500 yavrudan yalnızca 500’ü erişkin deniz kaplumbağası olma yolunda ilerleyebilir. Yumurta aşamasında, yuvadan çıkmadan ya da denize ulaşmadan kayıplar yaşanıyor ve denize ulaşan yavruların da kayıpları oldukça yüksek” dedi. (Antalya Olay)
