ANTALYA, (Antalya Olay) – Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Haziran ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Çandır, Tarım-GFE’nin Haziran ayında aylık yüzde 2,52 olarak belirlendiğini ifade ederek, “Bu rakam, endeksin ölçümüne başlandığı 2015 yılından itibaren Haziran ayları ortalamasının (1,90) oldukça üzerinde bir artış göstermektedir” dedi.
Çandır, Tarım-GFE’nin Haziran ayında yıllık yüzde 33,88 olarak kaydedildiğini belirtti ve “Bu yıllık oran, son 10 yılın Haziran ayları ortalamasına (33,31) yakın bir değer olarak ilan edilmiştir. Ancak bir önceki ay rakamına göre (31,80) yaşanan yükseliş, son 3 aydır devam etmektedir. Haziran ayında tarımsal girdi maliyetleri, 10 yıllık Haziran ayı ortalamalarına göre aylık olarak oldukça yüksek, yıllık olarak ise ortalama seviyelerde artış göstermiştir” şeklinde konuştu.
VETERİNER HİZMETLERİNDE ARTIŞ
TÜİK tarafından açıklanan Haziran ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine ilişkin bilgiler veren Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylıkta yüzde 2,79, yıllıkta ise yüzde 33,92 oranında arttığını ifade etti. Çandır, “2024 yılı Haziran ayına göre aylıkta oldukça yüksek, yıllıkta ise daha düşük veriler açıklanmıştır” dedi. Tarım-GFE’nin tohumda aylık yüzde 2,42, enerjide yüzde 4,48, gübrede yüzde 6,05, ilaçta yüzde 1,33, veteriner hizmetlerinde yüzde 3,95, yemde yüzde 1,28 ve diğer kalemlerde ise yüzde 1,56 artış kaydedildi. Aynı kalemlerin yıllık değişim oranları ise tohumda yüzde 35,49, enerjide yüzde 25,71, gübrede yüzde 40,98, ilaçta yüzde 17,91, veteriner hizmetlerinde yüzde 61,77, yemde yüzde 34,28 ve diğer kalemlerde yüzde 40,28 olarak belirlendi. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 0,95, yıllık ise yüzde 33,61 oranında artış yaşandığını belirtti.
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ YÜKSELDİ
TÜİK’in açıkladığı Haziran ayı tarımsal üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) aylıkta yüzde 18,82 artış gösterdi. Çandır, bu oranın 10 yıllık Haziran ortalamasının (0,38) oldukça üzerinde olduğunu kaydetti. Tarım-ÜFE’nin yıllık artışı ise yüzde 50,31 ile 10 yıllık ortalamanın (25,54) üzerinde gerçekleşti. Tarımsal faaliyetlerde bulunanların son bir yıllık eğilimlerinin genel olarak üretici aleyhine seyrettiğini ifade eden Çandır, “Ancak Mayıs ve Haziran aylarında bu olumsuz eğilim, üretici lehine bir dönüşüm göstermiştir” dedi.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörüne dolaylı etkileri olduğunu vurgulayan Başkan Ali Çandır, yurt dışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) Haziran ayında aylık yüzde 3,42, yıllık ise yüzde 28,38 artış gösterdi. Yurt içi üretici enflasyonu (Yi-ÜFE) ise aylık yüzde 2,46, yıllık yüzde 24,45 olarak kaydedildi. Çandır, “Üretici düzeyindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 0,76 ve yıllık yüzde 25,01 artış göstermiştir. Bu durum, Haziran ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha düşük seyrettiğini göstermektedir” dedi.
MANŞET ENFLASYONDA YÜKSELİŞ
Haziran ayında üretici kesimdeki enflasyon oranlarının yanı sıra, tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 1,37, yıllık ise yüzde 35,05 artış gösterdi. Çandır, “Son 20 yıllık Haziran ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 0,70 ve yıllıkta yüzde 18,02 olduğunu hatırlarsak, manşet enflasyonun hala ne denli yüksek seyrettiği daha iyi anlaşılır” dedi.
Başkan Çandır, Haziran ayında tüketici tarafındaki gıda enflasyonunun aylık yüzde -0,27 ve yıllık yüzde 30,20 olarak belirlendiğini ifade etti. İşlenmemiş gıda enflasyonunun aynı dönemde aylık yüzde -1,68 ve yıllık yüzde 30,26, yaş meyve sebze enflasyonunun ise aylık yüzde -1,94 ve yıllık yüzde 44,72 olarak açıklandığını bildirdi. Çandır, “Tüketici tarafındaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki aradaki makas daralmaya başlamıştır. Yıllık olarak yüzde 33,88 düzeyindeki tarımsal girdi maliyet artışına karşılık yüzde 50,31’lik tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 35,05’lik tüketici fiyat artışı söz konusu olmuştur. Haziran ayında tarımsal üreticiler, nispeten lehte bir durum ile karşı karşıya kalmışlardır” ifadelerini kullandı.
